Wykonywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego polega najogólniej rzecz ujmując na kontroli zachowania skazanego przy użyciu aparatury monitorującej (elektronicznej obrączki skazanego oraz specjalnego urządzenia zainstalowanego w miejscu pobytu skazanego połączonego z systemem monitorującym podmiotu kontrolującego), przy jednoczesnym obowiązku pozostawania w wyznaczonym czasie w miejscu stałego pobytu oraz obowiązku powstrzymania się od przybywania w określonych miejscach lub zbliżania się do określonych osób.

Istotnym jest, iż w trakcie wykonywania kary w systemie dozoru elektronicznego można dalej pracować. Sąd postanowi w takim wypadku, w jakich godzinach skazany może przebywać poza miejscem odbywania kary, odliczając czas niezbędny na dojazd oraz powrót z miejsca zatrudnienia. Sądy niekiedy zezwalają również np. na uczestniczenie w niedzielnych mszach świętych.

Jakie warunki należy spełnić, aby zakład karny zamienić na elektroniczną obrączkę?

Najważniejszym warunkiem jest skazanie na karę maksymalnie jednego roku pozbawienia wolności (z dobrodziejstwa dozoru elektronicznego nie skorzystają jednakże recydywiści wielokrotni).

Kolejnym warunkiem jest posiadanie stałego miejsca pobytu oraz zgoda pełnoletnich osób wspólnie zamieszkujących na odbywanie przez skazanego kary w systemie dozoru elektronicznego.

Spełnienie powyższych warunków nie gwarantuje jednakże możliwości odbywania kary poza zakładem karnym, jeżeli warunki techniczno-organizacyjne w miejscu zamieszkania nie są wystarczające (z reguły problemem jest niska jakość sygnału z urządzenia monitorującego, problemem może być również zlokalizowanie toalet poza budynkiem, w którym ma przebywać skazany).

Sąd udzieli zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary oraz jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji nie przemawiają za potrzebą osadzenia w zakładzie karnym.

Istotnym jest, iż odbywanie kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym nie stoi na przeszkodzie złożeniu wniosku o jej odbywanie w systemie dozoru elektronicznego. W takim przypadku skazany zostanie zwolniony z zakładu karnego, a resztę kary odbędzie w miejscu stałego pobytu, bądź w miejscu wyznaczonym przez sąd.

W stosunku do osób odbywających karę w systemie dozoru elektronicznego nie stosuje się przepisów dotyczących warunkowego przedterminowego zwolnienia, co oznacza, że orzeczoną przez sąd karę należy odbyć w całości.

Sąd udziela zezwolenia na odbywanie kary poza zakładem karnym na wniosek. Wniosek ten może być złożony przez samego skazanego, jego obrońcę, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego lub dyrektora zakładu karnego.

Do przedmiotowego wniosku dołącza się zgodę domowników, na odbywanie przez skazanego kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego. Wymóg ten wprowadzony został przede wszystkim w celu uniknięcia sytuacji, w których dobrodziejstwo dozoru elektronicznego obejmie osoby skazane za przemoc w rodzinie.