W trakcie postępowania egzekucyjnego dochodzi często do niewłaściwych praktyk stosowanych przez komorników. Komornik nie jest jednak w swoich działaniach bezkarny i przed wieloma błędnymi czynnościami możemy się obronić.
Podkreślić na wstępie należy, że komornik – z uwagi na fakt, iż jest funkcjonariuszem publicznym – powinien działać zgodnie z przepisami prawa, a za ich naruszenie ponosi stosowną odpowiedzialność.
Organem, który czuwa nad stosowaniem przez komornika przewidzianych prawem procedur jest sąd. Zgodnie z art. 3 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji przy wykonywaniu czynności komornik podlega orzeczeniom sądu i prezesowi sądu rejonowego, przy którym działa.
Konsekwencją powyższego jest, iż na czynności komornika, zgodnie z art. 767 kodeksu postępowania cywilnego, przysługuje skarga do sądu rejonowego, przy którym działa komornik.
Podmiotami uprawnionymi do złożenia skargi na czynności komornika są dłużnik, wierzyciel oraz osoba, której prawa zostały przez czynności lub zaniechanie komornika naruszone bądź zagrożone (bezczynność komornika nie jest traktowana jako zaniechanie bowiem przysługują na nią osobna skarga na bezczynność).
Zgodnie z art. 767 k.p.c. skarga powinna czynić zadość wymaganiom dla pisma procesowego, wskazywać zaskarżone działanie lub czynność, zawierać wniosek o zmianę, uchylenie lub dokonanie czynności wraz ze stosownym uzasadnieniem.
Skargę na czynności komornika składa się w terminie 7 dni od dnia dokonania czynności lub od dnia zawiadomienia o jej dokonaniu.
Komornik może teoretycznie uwzględnić naszą skargę w całości, jednakże w praktyce nigdy się to nie zdarza i komornik w terminie 3 dni sporządza uzasadnienie dokonanych przez siebie czynności lub przyczyn ich zaniechania. Wraz ze stosownym uzasadnieniem komornik przekazuje do sądu również akta sprawy.
Sąd rejonowy rozpoznaje skargę w terminie jednego tygodnia od dnia jej wpływu do sądu.
Należy pamiętać, aby złożyć w skardze na czynności komornika zawrzeć wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego lub wstrzymanie dokonania czynności do czasu rozpoznania skargi. Jest to istotne bowiem samo złożenie skargi nie wstrzymuje egzekucji.
Należy również pamiętać, iż komornik ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą, jeżeli jego czynność wyrządziła szkodę. Na podstawie art. 23 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji komornik ma obowiązek naprawić szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności. W związku z powyższym komornicy podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej.
Istotnym jest ponadto, iż Skarb Państwa ponosi solidarną odpowiedzialność odszkodowawczą za szkodę spowodowaną działaniem lub zaniechaniem komornika. Poszkodowany może więc według swojego wyboru dochodzić odszkodowania bądź od komornika, bądź od Skarbu Państwa, bądź od ich obojga.
Przesłanką odpowiedzialności komornika nie jest jego wina, ale sama bezprawność jego działania. Należy wykazać więc szkodę, zdarzenie, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy oraz związku przyczynowego pomiędzy przedmiotowym zdarzeniem a szkodą.
Wskazać należy, iż komornik ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą nie tylko za własne działania i zaniechania niezgodne z prawem, ale także za takie działania pracownika kancelarii komorniczej, asesora komorniczego czy aplikanta komorniczego, które zostały podjęte w związku z toczącym się postępowaniem egzekucyjnym.
Roszczenia odszkodowawcze przeciwko komornikowi przedawniają się z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże w każdym wypadku roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę.